12 września 2023 r. w sali widowiskowej Huty Kultury
odbyło się Narodowe Czytanie „Nad Niemnem”
Elizy Orzeszkowej.
Przed zaproszonymi gośćmi, mieszkańcami gminy
Ruda-Huta, uczniami i nauczycielami Szkoły Podstawowej
w Rudzie-Hucie wystąpili: Maria Borowska jako narrator,
Anna Nadolska w roli Marty Korczyńskiej, Monika Różańska
jako Justyna Orzelska, Roman Czwaliński - Jan Bohatyrowicz,
Antoni Franecki - Anzelm Bohatyrowicz, Parobek i Kirło,
Andrzej Niemiec - Benedykt Korczyński oraz Łukasz
Dziaduk - Witold Korczyński. Wyboru scen z książki
dokonał Sławomir Żyłka z GOK-u w Ulanie Majoracie
i przekazał na rzecz Narodowego Czytania w Rudzie-Hucie.
Czytane sceny stanowiły przekrój całej powieści, aby
przekazać odbiorcom najważniejsze wątki.
Całość dopełniała muzyka z filmu „Nad Niemnem”
oraz piosenka Czerwonych Gitar „Niebo z moich stron”.
Scenografię stanowiły elementy dawnej wsi: płoty,
drewniany mostek, plecione koszyki i dzbany, kwitnąca
nawłoć.
Powieść po raz pierwszy ukazała się w odcinkach
w „Tygodniku Ilustrowanym” w 1887 r. na zamówienie
redaktora naczelnego Mariana Gawalewicza. Głównym
tematem miał być konflikt pokoleniowy jak i społeczny
oraz spór pomiędzy postawą romantyczną a programem
pozytywistycznym. Na kształt powieści wpłynęły również
ówczesne wydarzenia polityczno – historyczne. Carskie
reformy uwłaszczeniowe, nadające chłopom „autonomię”
i pozorną swobodę działania, które przyczyniły się do
rozwarstwienia społeczeństwa polskiego.
Główny wątek utworu stanowi rodząca się między
Justyną Orzelską a Janem Bohatyrowiczem miłość,
zaś losy samych bohaterów kształtują się pod wpływem
klęski powstania styczniowego.